środa, 19 sierpnia 2009

ROBUR IFA czyli powrót do PRL-u

foto Jakub Jackiewicz

Robur - to samochód dostawczy o ładowności do 3,5 tony, produkowany przez VEB ROBUR-Werke Zittau w NRD w latach 1962-1991 w różnych wersjach nadwozia: skrzyniowych, furgonów, strażackich, warsztatowych, aż po małe autobusy. Wytwarzano go z napędem na cztery koła AWD i 4x2. Ostatnie egzemplarze zjechały z taśmy produkcyjnej w roku 1991. W Polsce dobrze znaną serią jest LO 2500 oraz LO 3000. Robur był wyposażany w silniki benzynowe i diesel o mocy ok. 75 KM.

Żartobliwie o Roburze mówi się, że jest "zemstą Hitlera zza grobu" albo "zemstą Honeckera". Wiązało się to z dużą awaryjnością tego auta (części od trabanta, wartburga itp). W piosence zespołu TPN 25, możemy się dowiedzieć iż Robur jest również "zabójcą kur".

http://www.youtube.com/user/Weigelfilm

IFA - Pierwsze wzmianki o Ludwigsfelde sięgają roku 1375. W 1839 ta mała osada położona na południe od Berlina połączona zostaje linią kolejową Berlin – Anhalt Eisenbahn. Mimo iż liczy zaledwie stu mieszkańców. Ale prawdziwy boom zaczyna się w 1936 roku, kiedy to Daimler Benz Motoren GmbH na powierzchni 375 ha rozpoczyna budowę fabryki silników lotniczych. Zbudowane na wzór Wolfsburga miasto ma być wzorcem w narodowosocjalistycznym państwie kierowanym przez nazistów.

Z całego Reichu ściąga się ludzi do pracy. Rok później zbudowane zostaje 990 bloków mieszkalnych dla robotników zatrudnionych przez Daimlera, a z taśmy montażowej zjeżdżają pierwsze silniki. Pośpiech jest uzasadniony, bo Hitler szykuje się do wojny w możliwie szybkim terminie. Wrzesień 1939 odciska swoje znamię. Już w 1940 do fabryki trafiają pierwsi jeńcy wojenni skierowani tu do robót przemysłowych. W sumie jest ich 11 tysięcy. W latach 1943/44, kiedy w Rzeszy brakuje mężczyzn, hitlerowcy przysyłają do Ludwigsfelde 1100 więźniarek obozów Sachsenhausen i Ravensbrück. Działalność ta nie uchodzi Niemcom bezkarnie. W 1944 amerykańskie bombowce zamieniają hale montażowe w pył. 22 kwietnia 1945 roku fabrykę bez oporu przejmuje Armia Czerwona.
Dość szybko okazuje się, że w radzieckiej strefie okupacyjnej są dostawcy i kooperanci dla przemysłu samochodowego, nie ma natomiast producentów samochodów. Ci znajdują się w strefie amerykańskiej bądź brytyjskiej. Stąd 13 października 1945 radziecka administracja wojskowa na okupowanym terenie wydaje rozkaz uruchomienia produkcji samochodów i motocykli w Eisenach. 1 lipca 1946 powołane zostaje Industrieverwaltung 19 – Fahrzeugbau, w skrócie IFA. Jej zadaniem jest odbudowa zniszczonego przemysłu samochodowego Saksonii, w tym zniszczonej fabryki w Ludwigsfelde.
Już w 1948 Ifa prezentuje na targach lipskich pierwsze produkty: ciężarówkę Horch H 3 i traktor Pionier z Zwickau, BMW 321 i R-35 z Eisenach oraz osobowe DKW F8 i F9 także z zakładu w Zwickau. W rok później oferta zostaje poszerzona o traktory Aktywista i Solidarność, ciężarówkę Granat 27 z Zittau, Framo z Haininchen oraz Lowa Obus z Werdau. Tymczasem w Ludwigsfelde produkowane są różne wyroby dla gospodarstwa domowego. Odbudowa hal kończy się w 1952 r. Pierwsze poważne produkty to silniki Diesla dla statków oraz części do maszyn. Wcześniej 1 marca 1951 zarejestrowany zostaje Industrie Werze Ludwigsfelde – IWL. W lutym 1955 z taśmy zjeżdża pierwszy pojazd, motorynka Pitty. Później dochodzą modele: Wiesel, Berlin i Troll. Jednoślady produkowane są aż do 1962 roku, łącznie w liczbie 233 tys. sztuk.

Ale nadchodzi ważny dzień w historii zakładu. 21 grudnia 1962 Rada Ministrów NRD podejmuje decyzję o uruchomieniu w Ludwigsfelde produkcji ciężarówek. W czerwcu 1964 położony zostaje kamień węgielny pod tłocznię, a 1 lipca 1965 w VEB IFA rusza produkcja. 17 lipca 1965 z taśmy zjeżdża pierwsza ciężarówka Ifa W50, a jednocześnie Ludwigsfelde otrzymuje prawa miejskie. Pierwszy rok produkcji to 851 ciężarówek. W50 szybko awansuje do roli podstawowego środka transportu NRD. Produkowany jest w wersji skrzyniowej, wywrotka, zabudowa, wersja wojskowa i strażacka. Wersja 4x4 nosi kryptonim W50 LA.
W prostej kabinie przypominającej pudełko tkwi 4-cylindrowy silnik Diesla o pojemności 6,5 l i mocy 125 KM. Specjalnie na potrzeby rolnictwa skonstruowana zostaje wersja W50 LA/Z, auto wyposażone w wał transmisyjny do napędu maszyn żniwnych. Ten pojazd może holować nawet dwie przyczepy z ziarnem o masie całkowitej do 16 ton. Produkcja obejmuje dwa rozstawy osi: krótki 3,2 m i długi 3,7 m. Powstają też wersje specjalne: wóz spedycyjny, dźwig, wydłużona kabina, cysterna i meblowóz. W 1985 roku produkcja sięga 32,5 tysiąca. W50 produkowany jest w 60 wariantach i 240 wersjach wyposażeniowych.
W50 jest sztandarowym towarem eksportowym NRD do wszystkich krajów, z którymi wschodnie Niemcy utrzymują stosunki handlowe. Trafia m.in. do Czechosłowacji, Rumunii, Polski, na Węgry, a także do Mozambiku i Iraku. W latach 80. eksportem objęte jest 70% produkcji. W 1988 powstaje nowy model – L 60, już nie tak popularny jak W50. Jest bardziej skomplikowany technicznie, trudniej o części zamienne. Ale jest krokiem do przodu. Moc silnika wzrasta do 180 KM, kabina jest odchylana do przodu. Z racji embarga handlowego i zakazu sprzedaży licencji NRD konstruktorzy w Ludwigsfelde stosują technologie obejściowe. Kiedy nie można zakupić lepszej przekładni, wkładają dwie skrzynie. Dwie skrzynie biegów dają łącznie 8 przełożeń do przodu plus wsteczny. 6-cylindrowy diesel jest także nową konstrukcją z fabryki w Nordhausen. Jest cichszy i oszczędniejszy. Nowe są także obie osie.

1 stycznia 1978 Ifa otrzymuje status kombinatu i przejmuje rolę wiodącą wobec pozostałych zakładów w branży. W50 produkowany jest do 1990, a łącznie w ciągu 25 lat powstaje 560 tysięcy ciężarówek. Rok 1990 przynosi dramatyczne wydarzenia. W czerwcu kombinat Ifa przejmuje syndyk masy upadłościowej, który prywatyzuje fabrykę. W sierpniu rusza produkcja nowego modelu L 60. Ale 9700 pracowników czeka na zwolnienia. Zjednoczone Niemcy nie potrzebują już Ify. Na ulicach pojawiają się wszelkie europejskie marki. Nadzieja w joint-venture z Daimler-Benzem. Załoga liczy, iż Mercedes będzie kontynuował prace nad prototypem Ify 1318, ale są to płonne nadzieje. 17 grudnia 1990 roku ostatnia Ifa W50 zjeżdża z taśmy. Przyjazną rękę podają krajanie z Mercedesa. Już 8 lutego 1991 pierwszy zmontowany w Ludwigsfelde Mercedes zjeżdża z taśmy. Fabryka odżywa. W 1994 fabrykę przejmuje Daimler-Benz na filię Mercedesa tworząc Nutzfahrzeuge Ludwigsfelde GmbH. Początkowo montowany jest model LN2, później T2, a od 1996 Mercedes Vario. W 2006 rusza montaż Sprintera. Drugie wejście Mercedesa ratuje zakład i ludzi. Historia zatoczyła koło.
Dobiesław Wieliński

1 komentarz: